Giżycko – Miejsce Obsługi Rowerzysty
Zapraszamy do Giżycka, największego miasta na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, leżącego na wąskim przesmyku pomiędzy jeziorami Niegocin i Kisajno, w jednym z najatrakcyjniejszych regionów Polski i świata. Przez miasto biegnie kanał Łuczański przekopany w 1772 roku jako pierwszy z ośmiu kanałów łączących mazurskie jeziora, a część miasta leży na wyspie. W okolicach Giżycka leży ponad 100 jezior, otaczają one miasto ze wszystkich stron, a na żeglarzy czeka Ekomarina nad jez. Niegocin, nowoczesny, ekologiczny, największy na Mazurach port pasażerski i jachtowy, z ofertą bezpłatnych warsztatów rekreacyjno-żeglarskich. Dzięki wyjątkowo dogodnym warunkom do uprawiania żeglarstwa, wielu wodnym przystaniom i cyklicznym imprezom regatowym, Giżycko określane jest mianem Żeglarskiej Stolicy Polski!
Tutaj warto zobaczyć:
Most obrotowy
Most obrotowy w Giżycku, ten którego działanie i mechanizm możemy podziwiać do dziś powstał pod koniec XIX wieku. Historycy w ramach swoich poszukiwań próbują ustalić dokładną datę budowy i oddania, ale brakuje jednoznacznych materiałów na ten temat. Ulokowany jest na kanale łączącym jeziora Niegocin i Kisajno, który ma ponad 2 km długości. Oprócz zabytkowego na kanale są jeszcze cztery inne mosty, ale już nowsze.
Wiadomo, że wcześniejszy most w tym miejscu zniszczony został przez przeładowany wóz w roku 1859. Obecny datuje się np. na rok 1889, czyli 30 lat później. Z uwagi na funkcjonowanie już Twierdzy Boyen w tzw. międzyczasie musiał być jeszcze jeden most. Pewnie prosty drewniany, gdyż żegluga opierała się jeszcze na małych łodziach.
Most w sąsiedztwie zamku krzyżackiego, a dziś hotelu, wykonała firma Beuchelt & Co. z Zielonej Góry, choć w oficjalnym katalogu firmy nie ma informacji o moście w Giżycku. Jednak wykaz ten zawiera w sumie 1/5 mostów wykonanych przez tą firmę. Dziwi także brak dokładnej wzmianki o budowie tego mostu w „Kronice Gminy Leckiej” Ernsta Trinckera, wówczas wyjątkowej kronice o życiu miasteczka nad Niegocinem. Kolejny szkopuł to typologia. Dla większości jest rzeczą oczywistą, że mamy do czynienia z mostem obrotowym, te jednak obracają się wokół własnej osi. Giżycka konstrukcja jest jednak przykładem mostu uchylnego, gdyż przęsła wędruje wzdłuż jednego z przyczółków.
Przęsło mostu to konstrukcja stalowa z poszyciem drewnianym o wymiarach 20 metrów długości, 8 metrów szerokości i wadze prawie 100 ton. Przęsło osadzone jest na mechanizmie obrotowym zlokalizowanym po zachodniej stronie mostu. System kół i przekładni sprawia, iż operację uniesienia przęsła i jego obrotu o 90 stopni w kierunku południowym wykonuje tylko jedna osoba. Współcześnie jest to swoisty spektakl przyciągający turystów.
Historia nie była dla mostu jednak łaskawa. W styczniu 1945 roku most został zniszczony przez wycofujące się wojska niemieckie. Po ponownym osadzeniu przęsła spełniał swoją funkcję do roku 1985, kiedy to został unieruchomiony, a nową przeprawę zapewniał ustawiony nad nim most saperski. Przyczyną unieruchomienia było zniszczenie mechanizmu obrotowego, które źródło miało w przeprowadzonej w latach 60-tych modernizacji polegającej na wprowadzeniu napędu mechanicznego. Po remoncie, w roku 1993, most wrócił na swoje miejsce, ponownie z wykorzystaniem systemu obracania ręcznego.
Dziś jest swoistą pocztówką Giżycka. Turyści i mieszkańcy nie potrafią przejść obojętnie obok w momencie otwierania przeprawy dla wodniaków. Cały proces uwieczniany jest na zdjęciach i filmach. Trwa on niecałe 5 minut razem z zamknięciem ruchu na ulicy i opuszczeniem szlabanów na wjazdach. Samo okręcanie 100 tonowego kolosa zajmuje minutę.
W określonych godzinach, zgodnie z harmonogramem, most otwarty jest dla żeglarzy lub dla pieszych i samochodów. To odbywa się od kwietnia do końca października. Później przeprawa jest zamknięta. Przez cały rok z Niegocina na Kisajno, czy odwrotnie, przepłynąć można kanałem zachodnim Wyspy Giżyckiej, czyli kanałem Niegocińskim.
W pierwszy majowy weekend most obrotowy jest uroczyście otwierany dla ruchu żeglownego w ramach Wielkiego Otwarcia Sezonu, czyli symbolicznego otwarcia sezonu żeglarskiego i turystycznego na Mazurach. Przez kanał przepływa wówczas widowiskowa Parada Jednostek Pływających z przebranymi załogami i udekorowanymi jednostkami, a dla mieszkańców i turystów przygotowanych jest wiele atrakcji z okazji Dni Giżycka, szantowe granie, koncerty gwiazd, teatr plenerowy, jarmark z kulinariami i rękodziełem.
Wieża ciśnień
W krajobrazie giżyckim wyróżnia się niewątpliwie Wieża Ciśnień. Jest to miejsce, które koniecznie trzeba odwiedzić będąc w naszym mieście. Wieża ciśnień, zwana też wodną, zbudowana została w 1900 r. w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły. Niektórzy mówią nawet, że przypomina gotycką basztę zamkową. Nad wejściem umieszczone zostały dwa herby – giżycki i mazurski. Herb Giżycka jest zapewne wielu znany, są to trzy srebrne leszcze na niebieskiej tarczy. Należy także zwrócić uwagę na ten drugi herb – mazurski. Herb ten wywodzi się z pierwszej połowy XIX wieku – kolory są zainspirowane barwami rewolucji francuskiej. Herb i flagę przyjęli studenci wywodzący się z terenów Prus Wschodnich, którzy uczyli się w Królewcu, a uznawali Mazury za swoją „Małą Ojczyznę”. Kolory mazurskie mają swoje znaczenie: błękit oznacza wierność, biel czystość i honor, a czerwień umiłowanie prawa i prawdy.
Wieża przez 96 lat pełniła swoją wodociągową rolę, służąc zaopatrywaniu mieszkańców dawnego Lötzen, a potem Giżycka w wodę. Gdy utraciła swoje funkcje, została wykupiona przez prywatnego przedsiębiorcę, co uratowało zabytek przed zniszczeniem i obecnie możemy się cieszyć pięknym obiektem, który pełni rolę punktu widokowego, ale też stanowi symbol połączenia nowoczesności z przeszłością. Wieża jest estetycznie zagospodarowana na cele turystyczne, w sezonie można tu wejść, zwiedzić trzy piętra, w których rozlokowane są ciekawe eksponaty i pamiątki związane z historią regionu. Na dole jest też sklepik z pamiątkami. Najciekawszy jest niewątpliwie taras widokowy tuż nad kawiarnią. Możemy wejść na samą górę, pokonując 129 schodów, albo też skorzystać z nowoczesnej windy.
Na wysokości 162 m nad poziomem morza widok jest naprawdę rozległy. Sama wieża ma 25 m wysokości. Jest tam również kawiarenka, gdzie można skosztować smacznych lodów, wypić dobrą kawę, a być może spróbować, jak smakuje ciastko wieżówka, które tylko tu można dostać. Nasyciwszy ciało, warto spędzić trochę czasu podziwiając widoki z wieży. Z jednej strony widzimy rozległą taflę jeziora Niegocin, z drugiej błękitne Kisajno. Pomiędzy zabudowa miasta – i ta zabytkowa, i ta nowoczesna, wtulona w duże tereny zieleni. Chociażby dla tego widoku warto odwiedzić giżycką Wieżę Ciśnień i to na pewno nie raz.
Twierdza Boyen
Niewątpliwie najatrakcyjniejszym obiektem w Giżycku jest XIX-wieczna Twierdza Boyen (www.twierdza.gizycko.pl). Twierdza zajmuje ok. 100 ha, co czyni ją największym zabytkiem na Mazurach, ma kształt nieregularnej sześcioramiennej gwiazdy i położona jest na terenie tzw. „Wyspy Giżyckiej”.
To jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury obronnej XIX wieku w Polsce, najcenniejszy zabytek naszego miasta, unikatowy na skalę nie tylko Polski ale i Europy obiekt fortyfikacyjny, nigdy zresztą nie zdobyty, z bogatą ofertą zwiedzania, ciekawymi ekspozycjami, trasami edukacyjnymi, grami terenowymi, wystawami malarstwa, wydarzeniami kulturalnymi, w pobliżu jest Boyen Water Park i Park linowy „Wiewióra”.
Twierdza Boyen jest dostrzegana w kraju i za granicą, otrzymuje wiele nagród i wyróżnień, m.in. na Festiwalu Promocji Gospodarczej Warmii i Mazur, kapituła konkursu przyznała inscenizacji historycznej „Operacja Boyen” – flagowej imprezie giżyckiej fortyfikacji nagrodę główną.
W giżyckiej twierdzy odbywają się ciekawe wydarzenia. Zabytkowy kompleks fortyfikacji Twierdzy Boyen wraz z amfiteatrem, o wyjątkowej wartości historycznej i wysokich walorach turystycznych, stanowi duży potencjał, wykorzystywany na cele edukacyjne, kulturalne oraz na działalność związaną z turystyką historyczną. To miejsce wydarzeń kulturalnych i historycznych. Odbywają się tu liczne koncerty oraz imprezy cykliczne, m.in. „Operacja Boyen” – wyjątkowe inscenizacje historyczne i możliwość spotkania z rekonstruktorami w XIX-wiecznej Twierdzy Boyen, kilkudniowy jarmark, rękodzieło i kulinaria, a także znany w całym kraju Mazury Hip-Hop Festiwal, Noc Muzeów, rajdy rowerowe, imprezy kabaretowe, wystawy oraz międzynarodowe spotkania związane z filmem, malarstwem i rękodziełem.
Wokół twierdzy prowadzą nowe ścieżki i trasy rowerowe, łączące się z 300 km Mazurską Pętlą Rowerową i Green Velo, z twierdzą związany jest również wyścig rowerowy dla dzieci i dorosłych Milko Mazury MTB „Bitwa o Twierdzę Boyen” i Rajd Rowerowy Mazurskie Fortyfikacje.
Kładka nad Kanałem Łuczańskim
Nowa kładka w Giżycku powstała dzięki wsparciu funduszyUE w ramach realizacji wspólnego, strategicznego projektu nabrzeżowego mazurskich samorządów, skupionych wokół Stowarzyszenia Wielkie Jeziora Mazurskie 2020.
Kładka to ulubione miejsce spacerowe, ale przede wszystkim niezwykle ważny obiekt w komunikacji miejskiej, zwłaszcza w ruchu pieszym. Giżycko podzielone jest bowiem na dwie części kanałem Łuczańskim, a część miasta leży na tzw. „Wyspie Giżyckiej”. Oba brzegi połączone są zabytkowym mostem obrotowym, jednym z dwóch takich w Europie i jedynym czynnym, a obecnie w miejscu starej przeprawy dla pieszych wybudowanej w ubiegłym stuleciu – nową, wygodną, pieszo-rowerową kładką, która zachwyca zwłaszcza wieczorem, gdy jest pięknie podświetlona.
Giżycka kładka została doceniona architektonicznie, znalazła się w gronie najlepszych 25 nominowanych inwestycji polskich w konkursie TOP Inwestycje Komunalne 2020, w tym samym roku zwyciężyła także w konkursie im. M. Wolffa w kategorii „najlepsza kładka dla pieszych”. Konkurs jest organizowany od 2009 r. przez czasopismo „Mosty”, jego celem jest promowanie polskiej myśli projektowej i obiektów najbardziej znaczących i wyróżniających się w danym roku.
Port Ekomarina
Giżycko posiada nowoczesny, największy na Mazurach ekologiczny port pasażerski i jachtowy Ekomarina. Nowoczesna przystań znajduje się w samym centrum miasta, nad jez. Niegocin, siódmym co do wielkości jeziorze w Polsce i trzecim akwenem szlaku Wielkich Jezior. Port wyposażony jest w system odbioru ścieków i nieczystości z jednostek pływających. Obiekt jest ogrzewany i podgrzewany wodą z pomp cieplnych i systemów solarnych.
W porcie z basenem dla 250 jednostek pływających, jest restauracja, wieża i tarasy widokowe, sala konferencyjna, lokale usługowe, sklepy żeglarskie, posterunek służb porządkowych i ratowniczych. Na terenie portu jest duże pole kempingowe i parkingi na 172 miejsca postojowe. Dzięki bardzo praktycznej Portkarcie można bez ograniczeń korzystać z wielu portowych usług i urządzeń. Obiekt jest całodobowo monitorowany.
W Ekomarinie chętnie cumują „oldtimery”, tworzące Flotyllę Miasta Giżycka. Od zabytkowych łódek pobierana jest jedynie symboliczna opłata portowa. Ekomarinę warto odwiedzić jeszcze z jednego powodu. Tu można zupełnie bezpłatnie skorzystać z warsztatów żeglarskich latem, a zimą z bojerowych (szczegóły na stronie portu www.ekomarinagizycko.pl).
Galeria Sztuki Schron Giżycko
Picasso, Dali, Rembrandt, Dürer, Beksiński. Na Mazurach, w Giżycku? Czemu nie. Dzieła światowych malarzy, artystów dostępne dla wszystkich bezpłatnie, w samym centrum miasta, w miejscu zabytkowego schronu.
Unikatowa galeria powstała w Giżycku w 2023 roku i jest wymieniana jako top najważniejszych miejsc, które będąc w Giżycku, na Szlaku Wielkich Jezior, na Mazurach, trzeba koniecznie zobaczyć. Twarzą wyjątkowego miejsca Dariusz Matyjas prezes Mazurskiej Fundacji Sztuki Art. Progress, giżycczanin, właściciel unikatowej kolekcji dzieł sztuki, która powstawała przez 30 lat, pomysłodawca stworzenia galerii. Dzieła najwybitniejszych malarzy z całego świata dostępne są w Giżycku, w centrum miasta, w wyjątkowym miejscu przy pl. Grunwaldzkim, gdzie znajduje się schron przeciwlotniczy z czasów II wojny światowej.
Miłośnicy sztuki mogą podziwiać dzieła najbardziej znanych malarzy, sztukę starych mistrzów, a także współczesne formy wyrazu, artystów polskich, zagranicznych, malarzy powszechnie rozpoznawalnych oraz młodych adeptów sztuki. Tu poznajemy też historię miasta i regionu. Podstawę kolekcji, dostępnej bezpłatnie dla mieszkańców i turystów stanowi 100 najcenniejszych dzieł artystów w ramach wystawy stałej „Randes Vous ze sztuką”. Znajdują się tu dzieła, wyjątkowych artystów jak Picasso, Rembrandt, Dali, Dürer, Beksiński, Nikifor i wielu innych.
W galerii znajduje się ekspozycja światowej i polskiej sztuki – od dzieł Starych Mistrzów poprzez awangardę, do sztuki współczesnej. Jeśli ktoś szuka miejsca, gdzie można swobodnie podziwiać dzieła prawdziwych artystów malarstwa, grafiki, rzeźby, nie trzeba już szukać na krańcach świata – zapraszamy do serca Mazur – Galerii Sztuki Schron Giżycko. Co ważne, wstęp do galerii jest bezpłatny, na miejscu można natomiast nabyć bilety na zwiedzanie podziemnego schronu.
Przy odrestaurowywaniu podziemnego schronu i budowie Galerii wykorzystywano stare elementy budowlane z odzysku, 25 tys. starych cegieł, 3 tys. dachówek, 70 gąsiorów.Wszystkie okna, drzwi, posadzki mają ponad 100 lat. Nawet część więźby dachowej wykonana jest ze starych belek. Stary piec kaflowy ponownie postawiony przez zduna dodaje uroku wnętrzu, stylowe lampy, puszki i wyłączniki zakupione ze śląskich kopalni, czy stalowe drzwi pancerne ze schronu przeciwatomowego w Toruniu tworzą tutejszy klimat.
W największej, zrewitalizowanej sali schronu, dostępna jest również wystawa „Sztuka z Mazur”, czyli dzieła i prace lokalnych artystów, którzy tworzyli i obecnie tworzą sztukę. Wyeksponowana jest rzeźba, malarstwo, fotografia, grafika: Rzeźba Helena Iwaszkiewicz, Andrzej Morawski z Giżycka, Józef Niewiński z Kruklanek | Malarstwo Zygmunt Świderski, Marlena Witkowska, Anna Sobolewska z Giżycka, Janina Knapp z Rydzewa, Dorota Jakacka z Rudy, Fedyk, Dorota Nowosad z Węgorzewa, Maciej Florkiewicz z Kut | Wycinanki ludowe Olszewskiego | Grafiki Leszka Zatorskiego i wielu innych naszych, mazurskich artystów. Dzieła rozproszone w różnych miejscach, odtąd eksponowane są w jednym miejscu Galerii Schron, dla podkreślenia lokalności tego miejsca.
Więcej na www, FB i Instagramie.
więcej o atrakcjach w Giżycku zobacz…
gizycko.pl/atrakcje-i-zabytki/
Facebook „Miasto Giżycko” www.facebook.com/kursnagizycko
YouTube “Miasto Giżycko official” www.youtube.com/MiastoGiżyckoofficial
Instagram “gizycko” www.instagram.com/gizycko/
TikTok „gizycko_official” www.tiktok.com/@gizycko_official
Fot. UM Giżycko gizycko.pl / Fotografia Tomasz Karolski
